دانستن از نیازهای بشر است. و دنیای مجازی اینترنت در حال حاضر به خوبی توانسته است. این نیاز را پاسخ دهد و كاربران فضای مجازی در اینترنت به دنبال پاسخ سؤال­ هایی هستند، كه در دنیای واقعی ممكن است هیچ گاه به آن دست نیابند. فناوری اطلاعات با سرعت شگفت انگیزی تمامی اركان حیات بشری از جمله مقوله نظم و امنیت و آرامش عمومی را دستخوش تحولات و دگرگونی‏ های اساسی نموده است. # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

گسترش فناوری‏ های نوین در عرصه الكترونیك و رایانه، در چند دهه گذشته، موجب پدیدار شدن. انواع و اقسام لوازم و برنامه ‏های الكترونیكی و رایانه ای از جمله اینترنت، تلفن همراه، ماهواره و بازی‏ های رایانه‏ای در جهان شده است. اینترنت مجموعه ­ای پایان ناپذیر از پایگاه­ های داده است. كه اطلاعات مختلف و متنوع فردی و جمعی انسان­ ها را در خود جمع آورده است. و هر روز نیز گسترش می ­یابد. دلایل زیر باعث شده ­اند، كه اینترنت به عمومی ترین شبكه برای حل مسایل اجتماعی و فرهنگی تبدیل شود. # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

مزایای شبکه های اجتماعی

1) سهولت گفتگو و تبادل اطلاعات با دیگران كه اگر در مباحث آموزنده و علمی به كار گرفته شود. به بالا رفتن فرهنگ افراد و جامعه كمك می‏كند.

2) سرعت تبادل اطلاعات و ناشناخته ماندن مبادله كنندگان در صورت تمایل و قلت هزینه ‏های تبادل اطلاعات.

3) امكانات قابل توجهی كه اینترنت به عنوان یك پایگاه می­تواند در اختیار افراد جامعه قرار دهد، مانند دستیابی به اطلاعات در خصوص هر نوع موضوعی، ارسال و دریافت نامه‏ های الكترونیكی، خرید هرگونه لوازم از طریق سفارش الكترونیكی كه از اتلاف وقت جلوگیری می‏كند، انجام مبادلات بانكی، عضویت در شبكه ‏های مجازی و …

شبکه ‏های اجتماعی در جامعه ‏شناسی

درباره شبکه ‏های اجتماعی در جامعه ‏شناسی به طور مفصل بحث شده، اما در سال‏ های اخیر به دلیل مشخص شدن آثار آن بر رفتار کارکنان، مورد توجه پژوهشگران مدیریت رفتاری نیز قرار گرفته است .

فناوری اطلاعات و ارتباطات در چگونگی این كه مردم بتوانند نزدیكی را از لحاظ مكانی، حقیقی و ارتباط تجربه نمایند، انقلابی به پا كرده است. این فناوری­ ها دسترسی ارزان به هر چیز و هركس را در جهان ممكن ساخته­اند. این فناوری ­ها، عیناً تعامل چهره به چهره را در فضای سایبری بازسازی می‏كنند. و امكان مشاركت در انواع متعدد ارتباطات اجتماعی را میسر می ­سازند .# مقاله شبکه‏ های اجتماعی

موارد مورد استفاده شبکه های اجتماعی

مردم از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای نوشتن وبلاگ ­ها، ارسال نامه ‏های الكترونیكی، برقراری روابط اجتماعی از طریق سایت‏ های شبكه ­ای مانند فیس بوك و مای اسپیس، ارسال متن به یكدیگر از طریق سرویس پیام كوتاه تلفن همراه و گفتگو از طریق پیام فوری آنلاین استفاده می ‏نمایند. با وجود كاربردهای بسیاری كه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد. موضوعی كه امروزه زیاد به آن پرداخته می ‏شود. این است كه ارتباطات فیزیكی واقعی به نفع ارتباط‏های آنلاین در حال كاهش هستند. در نتیجه، این امر به روابط اجتماعی بیشتر اما ضعیف ­تر منجر می‏شود. تحقیقات پیشین در زمینه فناوری ‏های ارتباطی به نتایج ناهمخوان و متناقضی در خصوص اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفتار انسان و ارتباطات اجتماعی دست یافته ­اند . # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

نتایج تحقیقات :

نتایج بررسی ‏ها درباره دو نوع از فناوری‏ ها یعنی متن و پیام فوری روی حجم و قدرت سه شبكه اجتماعی (خانواده، دوستان و آشنایان) در كویت نشان داد. كه به جز در مورد خانواده در برقراری ارتباطات اجتماعی كه ارتباط معناداری با استفاده از پیام فوری داشت، در خصوص قدرت و حجم شبكه‏ های اجتماعی در هر سه حوزه مورد بررسی ارتباط معنادار منفی و مثبتی به ترتیب با استفاده از فناوری )هم پیام فوری و هم پیام متنی) به دست آمد.

علاوه بر این، برخی عوامل دموگرافیك مانند جنسیت و وضعیت تأهل نقش متوسطی را با توجه به روابط اجتماعی ایفا می‏كردند. بر این اساس می‏توان گفت كه فناوری‏های ارتباطی جدید، مزایا و معایب متعددی دارند. از این رو، با توجه به قدرتی كه این فناوری ‏ها از نظر اجتماعی دارند، فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یك فناوری كه در جهت توسعه و تغییر ارتباطات اجتماعی گام بر می‏دارد. باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

جذابیت ­ها، قابلیت‏ ها

جذابیت ­ها، قابلیت‏ ها و ویژگی‏ های خاص فضای مجازی آن را به محیطی برای تعاملات اجتماعی مبدل كرده است. جهان مجازی شكل دیگری از جهان واقعی است. بنابراین، این دو جهان دارای عناصر اولیه مشترك هستند و تنها چگونگی، جنس و نقش این عناصر با یكدیگر متفاوت است. پس اصول حاكم و مهارت‏ های فنی و رفتاری لازمه تعامل در این محیط هاست و با وام گرفتن از فضای واقعی وارد این فضا خواهد شد. قطعاً نداشتن برخورد و رفتار مناسب و هنجارمند و قانون مند و مهمتر از همه اخلاق مند، ارتباط میان افراد را دچار چالش خواهد كرد . # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

محبوبیت شبکه های اجتماعی

در سال­های اخیر محبوبیت شبكه ­های اجتماعی آنلاین تا حد بی­ سابقه­ ای افزایش یافته است. به طوری كه محبوب­ ترین آنها صدها میلیون كاربر دارند. این موفقیت منافعی را در درون خود این جوامع شبكه ­ای ایجاد كرده است. و تعداد مطالعات و پژوهش‏ ها جهت درك این شبكه ­ها را افزایش داده است. ولی گستردگی بسیار و محدودیت دسترسی به تمامی كاربران بزرگترین شبكه ‏های اجتماعی آنلاین كسب اطلاعات مكفی درباره دیدگاه كاربران آنها و چگونگی روابطشان را با مشكل مواجه كرده است .

سایت­ های شبكه­ های اجتماعی كه اجتماعات مجازی كاربران اینترنتی هستند. جزء خبرسازترین وب‏سایت‏ ها ، لینكداین و مای اسپیس از معروف­ترین شبكه ‏های مجازی با گستره جهانی می­ باشند. به جز این شبكه ­ها نرم ­افزارهای ارتباطی خاص تلفن‏ های همراه هوشمند نیز ایجاد شده ­اند که از جمله آنها می­توان به واتس­اپ ، وایبر ، تلگرام و تانگو اشاره کرد . # مقاله شبکه‏ های اجتماعی

گسترش شبکه های اجتماعی

میزان استفاده از اینترنت و شبكه‏ های مجازی چنان رو به گسترش است كه نسل كنونی را نسل اینترنت یا نسل شبكه نام نهاده ­اند. این نسل متولدین اواسط دهه 1990 میلادی به بعد هستند. بین استفاده نسل‏های مختلف از شبكه­ های اجتماعی و همچنین انگیزه­های آنها از پیوستن به فضای مجازی تفاوت‏ های قابل توجهی وجود دارد. به عنوان مثال، نتایج تحقیقات نشان داده است. كه مادران نسبت به پدران بیشتر از فیس بوك استفاده می­ كنند. و بیشتر دوستان فیس بوكی مادران، اعضای خانواده و خویشاوندان آنها هستند، اما پدران بیشتر با دوستان فیس بوكی خود در خارج از فیس بوك ارتباط برقرار می­كنند. در حالی که نسل اینترنت تماس با دوستان و سرگرمی را نسبت به تماس با خانواده به عنوان دلیل عضویت در شبكه‏ های اجتماعی مجازی ذكر می­ كنند.

ابعاد شبکه‏ های اجتماعی

بر اساس پژوهش پناهی و همکاران (2012)، استفاده از شبکه ‏های اجتماعی از پنج مؤلفه «تعامل اجتماعی، اشتراک تجارب، روابط غیررسمی، مشاهدات، اعتماد دوطرفه» تشکیل شده است. در ادامه به بررسی هریک از این ابعاد می‏پردازیم:

تعامل اجتماعی:

نحوه ایجاد ارتباط بین اعضای یک جامعه را تعامل اجتماعی گویند و نشانگر شکل، گستره و عمق روابط بین افراد است. بر اساس بررسی‏های صورت گرفته، تعامل اجتماعی جوامع امروزی به شدت تحت تأثیر شبکه‏های اجتماعی قرار دارد

یکی از ویژگی‏های شبکه اجتماعی، تغییر شکل و گستره ارتباطات گفتمانی است. در پایان دهه اول قرن بیستم، شبکه‏های اجتماعی نظیر فیس بوک و توییتر راه‏های برقراری ارتباط و گستردگی آنرا در بین انسان‏ها را تغییر داده‏اند. به گفته متخصصان ارتباطات، شبکه ‏های اجتماعی بیش از پیش رابطه‏ های چهره به چهره را کاهش می ‏دهند. و درمقابل به گسترش روابط مجازی و دیجیتالی کمک می‏کنند

اشتراک تجارب:

شبکه ‏های اجتماعی مجازی محیط مساعدی را برای مشارکت افراد در جامعه مجازی، برقراری روابط نمادین، کشف مجدد خود و باز تعریف هویت‏ های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دینی و… فارغ از محدودیت‏ها و عوامل سرکوب کننده از طریق تعاملات مجازی و نمادین فراهم می‏کنند

شبکه ‏های اجتماعی مجازی نیاز افراد را به دوستیابی و تبادل دانش و تجربه تأمین می‏کنند. فیسبوک یکی از این شبکه ‏ها بود که نزد کاربران ایرانی اهمیت و جایگاه بالایی پیدا کرد. و پر بازدید بودن آن را شاید بتوان به این دلیل دانست. که می ‏تواند شرایطی را برای اشتراک تجارب ذهنی و عینی و بازسازی و خلق مجدد هویت‏ ها در فضای مجازی ایجاد کند. عرصه عمومی در فضای مجازی به معنای شکل‏ گیری عرص‏ه ای برای ایجاد، گسترش و تقویت روابط و مناسبات میان افراد با یکدیگر یا به تعبیر دیگر عرص‏ه ای برای توزیع، شکل‏ گیری، تقویت و شفاف شدن هنجارها و قواعد اخلاقی است.

روابط غیررسمی:

شبکه‏ های اجتماعی مجازی فضایی است. که اجازه می‏ دهد. افراد در جامعه جدیدی زندگی کنند و در عین حال از مزایای کامیونیتی (جماعت) هم استفاده نمایند. جایی که روابط چهره به چهره، همدلانه و عاطفی در کنار روابط اقناعی قرار می‏گیرد، باعث ایجاد نوعی رابطه خارج از چارچوب‏های رابطه فیزیکی می‏شود

اغلب جامعه شناسان سعی کرده‏اند ویژگی‏های قابل دفاع سوسایتی و کامیونیتی را با هم ترکیب کنند. به عنوان مثال، هابرماس معتقد است قلمرو عمومی که او آن را سپهر عمومی یا عرصه می‏خواند. در عصر مدرن احیا شده و در مکان‏هایی مانند قهوه خانه‏ها، قرائت خانه‏ها و محافل بحث و گفتگو تجلی یافته است. به این معنی شبکه‏ های اجتماعی، جماعت‏ هایی در وضعیت مدرن و واسطه ‏ای میان جامعه و دولت‏های مدرن هستند. که وارد مسایل مربوط به امور عمومی می‏ شوند و به سوق دادن روابط اجتماعی به سمت روابط غیررسمی منجر می‏شوند

مشاهدات:

شبکه‏ های اجتماعی، علاوه بر اینکه مرجع تأمین بسیاری از نیازهای فرهنگی و اجتماعی اعضای خود هستند، این امکان را برای اعضا فراهم می‏ کنند که همزمان، فعالیت‏ های اجتماعی سایر افراد جامعه را در این جوامع مجازی مشاهده کنند

مشاهده همواره اولین گام در فرآیند یادگیری است. و افراد از طریق دیدن رفتارها و گفتارهای دیگران، هنجارها و چارچوب‏ های ذهنی خود را شکل می‏ دهند و به قضاوت دیگران می‏ پردازند. مشاهدات افراد در شبکه ‏های اجتماعی مجازی و واقعی بر همه رفتارهای آنان در این شبکه‏ ها تأثیرگذار است

اعتماد دوطرفه:

شبکه ‏های اجتماعی اینترنتی، به عنوان منبعی برای تعیین سطح سرمایه اجتماعی می ‏تواند مورد سنجش قرار گیرد. اعتماد به عنوان سنگ بنای سرمایه اجتماعی و عامل تعیین کننده سطح سرمایه اجتماعی است. امروزه اعتماد دوطرفه در شبکه ‏های اجتماعی اینترنتی می ‏تواند عاملی مهم برای میزان و نحوه استفاده از این شبکه‏ ها باشد. گستردگی زمینه ‏هایی ارتباطی بین افراد و تشکیل گروه ‏ها و انجمن‏ ها در بین آنان، به تقویت روحیه همبستگی و اعتماد در جامعه کمک می‏کند. از طرف دیگر، هرچه میزان اعتماد افراد به دیگران بیشتر باشد، رابطه بین آنها گسترده ‏تر می ‏شود . # مقاله شبکه‏ های اجتماعی