یکی از مهم ترین راه ها برای ورود به بازارهای جهانی صادرات است، که نقش مستقیمی در توسعه و رشد اقتصادی کشور دارد. صادرات در لغت به معنی انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا، از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور است. به عبارتی دیگر صادرات عبارتست از ارتباط و کار کردن با بازارهای حرفه ای و حرفه های بازار در آن سوی مرزها۔ صادرات نقطه آغاز ارتباط برقرار کردن با دیگران است. و همچنین صادرات برای کسب درآمد ارزی حاصل می شود. و در برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل اقتصادی کمک شایانی می نماید. # مقاله صادرات

بسیاری از پژوهشگران بیان داشتند: که صادرات، سطوح اشتغال، درآمد مبادله خارجی، توسعه صنعتی و رفاه ملی را افزایش می دهد. و تخصیص بهینه منابع، تولید و اشتغال داخلی را بالا می برد و از سوی دیگر با فراهم نمودن زمینه های کسب منابع ارزی، موجبات کسب درآمد برای شکل دهی ساختارهای اقتصادی، واردات و افزایش تولید را ایجاد می نماید. بررسی های علمی ثابت کرده است. که رشد اقتصادی کشورها به دلایلی چند با صادرات آنها ارتباط دارد کشور جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای صادر کننده در قالب صادرات نفتی یا غیر نفتی است.# مقاله صادرات

و به لحاظ بهره مندی از مواهب متعدد همچون دریا، معادن و …می تواند بیش از این در صحنه تجارت فعال باشد. تقویت صادرات دارای مزایای مهمی بوده که تولید انبوه،تأمین درآمد ارزی، افزایش اشتغال، بهبود کیفیت و کاهش قیمت محصولات تولیدی از آن جمله است. بدیهی است جهت بهره مندی هر چه بیشتر از مزایای صادرات در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی استفاده از الگوهای مناسب ضروری است.

بازار های جهانی

در دو دهه اخیر تغییرات محتوایی و کیفی بسیاری در بازارهای جهانی رخ داده است. حرکت به سوی جهانی شدن بازارها سرعت گرفته و به موازات آن، دوره تولید محوری به انتهای حیات خود رسیده است. و دوره مشتری محوری به سرعت در حال رشد می باشد. تولید کنندگان صنعتی با هدف استفاده از امکانات و جلوگیری از هدر رفتن منابع با ارزش، تمهیداتی اندیشیده اند. که نتیجه آن تغییر در ساختار صنعتی خواهد بود. یکی از مشخصات بارز این تغییر ساختار،رشد و ترویج بیش از پیش صنایع کوچک است.

امروزه در نقش و اهمیت صنایع کوچک و متوسط در رشد و توسعه اقتصادی کشورها تردیدی وجود ندارد. هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، با سیاست گذاری و برنامه ریزی لازم درصدد سازماندهی و رفع موانع و مشکلات، بهبود فضای کسب وکار و فراهم ساختن زمینه های لازم به منظور بهره گیری هر چه بیشتر از این صنایع در راستای توسعه کارآفرینی، حل معضل بیکاری، افزایش افزوده صادرات صنعتی، توسعه منطقه ای و کمک به بهبود توزیع درآمد در جامعه و مواردی از این قبیل است. صنایع کوچک و متوسط، استخوان بندی اقتصاد و صنعت هرکشوری را تشکیل می دهند.

توسعه صنایع کوچک و متوسط

در اکثر کشورهای جهان، توسعه صنایع کوچک و متوسط جزء سیاست های اصلی و اولویت دار دولت ها به شمار می رود. و رویکرد ویژه ای به منظور حمایت از ایجاد، رشد و بقای اینگونه واحدها ایجاد می شود. هر چند بخش صنایع کوچک و متوسط در جهان سابقه زیادی دارد. ولی متأسفانه در کشورمان در حوزه های علمی و سیاست گذاری چند سالی است. که به آن پرداخته می شود. بدیهی است که هر گونه برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور و توسعه صادرات غیر نفتی بدون حمایت و پشتیبانی از صنایع کوچک و متوسط میسر نخواهد شد. و این درسی است، که بایستی از اقتصادهای توسعه یافته و درحال توسعه آموخت. # مقاله صادرات

انواع صادرات

ساده ترین راه برای وارد شدن به بازار خارجی صادرات است. انگیزه اولیه جهت صادرات، بهره گیری و استفاده از بازار یا انجام کسب وکار در آن به منظور جذب سرمایه است. صادرات موردی هنگامی  صورت می گیرد. که شرکت هر چند وقت یک بار به طور انفعالی به دلیل داشتن محصول مازاد بر مصرف داخلی،آنها را به خریداران کشور خارجی بفروشد. صادرات فعال هنگامی صورت می گیرد که شرکت تصمیم بگیرد محصولاتش را به کشور مورد نظر صادر کنند. در هر دوحالت شرکت ممکن است محصولات را در کشور خود تولید نماید. که یا آنها را برای بازار مورد نظر تغییر می دهد. و یا به همان شکلی که در داخل کشور مصرف می شود، صادر می کند. صادرات به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. # مقاله صادرات

الف. صادرات مستقیم : فروشندگانی که خریداران خارجی آنها را تشویق به صادرات می کنند. معمولاً از روش صادرات مستقیم استفاده می نمایند، این فروشندگان قبلا اقدام به صادرات کرده ومحصولات آنها مشتریان بالقوه و بالفعل خود را دارد.

ب. صادرات غیر مستقیم : صادرات غیر مستقیم بیشتر در میان شرکت هایی که تازه به فکر صادرات افتاده اند، متداول است. در این نوع صادرات به سرمایه کمتری نیاز است .

شرکت های کوچک و متوسط

صنایع به طور کلی به صنایع بزرگ،صنایع متوسط و صنایع کوچک تقسیم می شوند. هر کشوری متناسب با شرایط خاص خود تعریفی در این خصوص ارائه کرده است. در حقیقت شرایط اقتصادی و صنعتی حاکم بر هرکشور، معرف صنایع کوچک و متوسط آن است. معیارهای موجود جهت تعریف کسب وکار های کوچک و متوسط مواردی مانند: تعداد کارکنان، میزان دارایی های بکار رفته، نسبت فروش به سرمایه در گردش، تعداد کارکنان زن، تعداد کارکنان و ارزش دارایی، گردش پول، میزان فروش و…این تعریف ها گاهی بر اساس معیارهای کمی از قبیل تعداد کارکنان و میزان گردش مالی مطرح شده است.

و گاهی هم بر اساس مشخصات کیفی هر چند تقسیم بندی بر اساس معیارهای کمی، تعریف را ساده تر می کند. اما همیشه این معیارها، ابزار مناسبی برای تقسیم بندی نیستند. بلکه مشخصات کیفی شرکت ها نیز در این تقسیم بندی حائز اهمیت می باشند. معمولا بنگاه های کوچک و متوسط از سه ویژگی کیفی مانند : # مقاله صادرات

مالکیت و مدیریت واحد، مالکیت فردی و استقلال از سایر بنگاه ها برخوردارند. این ویژگی های کیفی نیزمی باید در تعریف جایگاه و کارکرد شرکت ها به عنوان شرکتهای کوچک و متوسط(SME) مورد توجه قرار بگیرد..

نقش شرکتهای کوچک و متوسط (SMIE) در عرصه اقتصاد بین الملل

جهت آشنایی با جایگاه شرکتهای کوچک و متوسط در اقتصاد جهانی توجه به آمار ذیل مفید می باشد.

بیش از نود درصد از بنگاه های اقتصادی در دنیا، شرکتهای کوچک و متوسط هستند.

در سراسر جهان، شرکتهای کوچک و متوسط به میزان ۵۵ الی ۹۹ درصد تولید ناخالص داخلی کشورها را تولید می نمایند.

بیش از ۵۰ درصد نیروی کار در دنیا توسط شرکتهای کوچک و متوسط به خدمت گرفته شده اند.

نقش شرکتهای کوچک و متوسط (SMIE )در عرصه اقتصاد منطقه ای

1.در حوزه اقتصادی اروپا و کشور سوئیس بیش از ۱۶ میلیون شرکت وجود دارند. که کمتر از یک درصد آنها را شرکت های بزرگ تشکیل می دهند و بقیه شرکتهای کوچک و متوسط می باشند. همچنین دو سوم کلیه مشاغل در این منطقه به شرکتهای کوچک و متوسط اختصاص دارد.

2. شرکتهای کوچک و متوسط اساس و ستون فقرات اقتصاد منطقه آسیا – اقیانوسیه بوده است . و ۹۰ درصد شرکت ها، بین ۳۲ تا ۴۸ درصد اشتغال و بین ۶۰ تا ۸۰ درصد تولید ناخالص داخلی. کشورهای این منطقه مختص به این شرکتها می باشند.

3.عملکرد اقتصاد ایالات متحده در سال های اخیر تا حد زیادی مدیون ایجاد شرکتهای کوچک و متوسط است. که ۴۳ درصد از شاخص اشتغال زایی را به خود اختصاص داده اند.

 عملکرد صادراتی

میزان موفقیت یک شرکت در امر صادرات را می توان با عملکرد صادراتی آن ارزیابی نمود. عملکرد صادرات عبارت است. از مقداری که شرکت در زمان صادرات محصولات خود به بازار خارجی به اهداف خود دست می یابد. مطالعه عملکرد صادراتی به دهه ۱۹۶۰ برمی گردد. توکی (۱۹۶۴) برای اولین بار عواملی مرتبط با موفقیت در صادرات را شناسایی نمود. از آن زمان مطالعات زیادی، ارتباطات متقابل مؤلفه عملکرد صادراتی بنگاه را مورد بررسی قرار داده اند. عملکرد صادراتی دارای ابعاد گوناگونی است که یک شاخص یا یک عامل نمی تواند آن را توضیح بدهد. در واقع، هنوز توافقی بر نحوه اندازه گیری عملکرد صادرات وجود ندارد. اگر چه روش های گوناگونی توسط محققین مانند( اشلگمیلک و راس ۱۹۸۷؛ والترز و سمیعی، ۱۹۹۰ و غیره) ارائه شده است. # مقاله صادرات

 به طور کلی معیارهای اندازه گیری عملکرد صادرات به سه گروه کلی تقسیم می شوند که عبارتند از :

۱) معیارهای مالی ۲) معیارهای غیر مالی و ۳) معیارهای مرکب
۱) معیارهای مالی : این معیارها نشان دهنده مقیاس های مالی اندازه گیری عملکرد هستند. و عمدتا از صورت های مالی شرکت استخراج می گردند که شامل معیار های فروش ، سود و رشد میباشند.
۲) معیارهای غیر مالی: در مقایسه با معیارهای مالی که می توان آنها را به صورت عینی اندازه گیری کرد. معیارهای غیر مالی بیشتر ذهنی می باشند. این طبقه از سه معیار موفقیت ادراک شده، رضایت کلی مدیر و دستیابی به هدف تشکیل شده است.

۳) معیارهای مرکب : این معیارها بر اساس نمره کلی انواع متنوعی از معیارهای عملکرد بنا شده است. از بین دسته بندی های بالا شاید معیارهای فروش و سود و معیارهای مرکب بیشترین استفاده را در تحقیقات مربوط به عملکرد صادراتی به خود اختصاص داده باشند.

برخی از مدل های موجود در زمینه عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی

1. مدل بالداف و همکاران (۲۰۰۰) برای اقتصادهای کوچک

عوامل اثر گذار بر عملکرد صادراتی پیرامون نیروهای داخلی و خارجی سازماندهی شده اند. در این مدل بالداف و همکاران (۲۰۰۰)، عوامل محیطی، ویژگی های شرکت و استراتژی های بازرگانی را بر عملکرد صادراتی مؤثر دانسته است.

محیط : محیط شامل عوامل خارجی است که این عوامل موجب فرصت ها و تهدیداتی برای شرکت ها بوده و برای مدیریت غیر قابل کنترل هستند. محیط فرهنگی – اجتماعی متشکل از مشتریان خاص، زبان ها و مذاهب کشورهای خارجی است .

ویژگی های شرکت : ویژگی های شرکت برای مدیریت در مقایسه با عوامل محیطی قابل کنترل تر هستند. و توانمندی ها و ضعف های شرکت ها را نشان می دهند. در مسابقات بین المللی ویژگی های متنوع شرکت که مورد تحقیق قرار گرفته اند. شامل اندازه شرکت، تجربه صادراتی و توانایی بین المللی هستند. # مقاله صادرات

استراتژی های بازرگانی : زمانی که رفتار شرکت ها مورد ارزیابی قرار می گیرد، استراتژی های بازرگانی یا رقابتی سطح مناسبی برای تجزیه و تحلیل هستند. پورتر بحث می کند که رفتارهای استراتژیک رقابتی متفاوتی وجود دارد. اما تأکید کردند. که این رفتارها را می توان در سه نوع از استراتژی های کلی طبقه بندی کرد : استراتژی تمایز، استراتژی هزینه پایین و استراتژی تمرکز.

مدل لئونیدو و همکاران( 2002)

توجه این محققان بیشتر بر روی پنج گروه از متغیرهای اثرگذار بر عملکرد صادراتی زیر متمرکز است:

1. ویژگی های مدیریتی،شخصی، تجربی، نگرشی و رفتاری تصمیم گیران حوزه صادراتی شرکت

2. عناصر سازمانی مربوط به ویژگی ها،عملیات، منابع و اهداف سازمان صادراتی

3.عوامل محیطی اثرگذار بر فعالیت و محیط های کلانی که صادرکنندگان در آن فعالیت می کنند

4. هدف گذاری، شناسایی، انتخاب و بخش بندی بازارهای بین المللی متغیرهای آمیخته بازاریابی، محصول صادراتی، قیمت گذاری، توزیع و استراتژی ترفیع.

شمسدوها و علی(2006) مدلی تأثیر متغیرهای ادراک مدیریت از محیط بازار صادراتی، استفاده از برنامه های توسعه صادرات، دانش صادراتی، تعهد صادراتی و استراتژی صادرات بر عملکرد صادراتی می پردازد. یافته های آن ها نشان می دهد، که تمام ضریب مسیرهای عنوان شده در مدل معنادار بوده و این مدل از اعتبار مناسبی برخوردار است.

# مقاله صادرات

چی و سان(2012)، در پژوهش خود به ارائه مدلی برای شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار صادراتی، بازار محورانه. در بین شرکت های چینی پرداخته اند. به باور آن ها رفتارهای صادراتی بازار محور، توسعه صادرات شرکت های چینی را به همراه خواهد داشت. نتایج یافته های آن ها نشان می دهد، که ساختار سازمانی سیستم های صادرات و هماهنگی. در صادرات تأثیر مثبت بر رفتارصادراتی بازار محور دارد. از طرف دیگر وابستگی به صادرات و عوامل مدیریتی نیز تأثیر مثبتی بر رفتار صادراتی بازارمحورانه دارد. # مقاله صادرات